Panglima Tibang

Panglima Tibang nakeuh sidroë ureuëng peunténg lam Keurajeuën Acèh Darussalam bak watèe Beulanda jiseurang Acèh thôn 1873. Panglima Tibang atawa Muhammad Tibang nyan seubeutôijih nakeuh sidroë ureuëng turônan India nyang teuka dari Lahore, na asulijih nakeuh Ramasamy nyang dijak u Acèh yôh nmasa ubeut jih. Ramasamy nyan dijak meuranto ngon beukai ahli nibak meu'en sulap. Ngon carong lam bideuëng meupéyasan nyan lé Ramasamy ngon bagah jimeulôp sajan ureuëng Acèh, sampoë jih geumeuhôi lé Sultan Acèh u meuligoë Acèh. Lheueh jitamong Iseulam ngon jibalék nan jeuet keu Muhammad lé Sultan Mahmud Alauddin Syah (1871-1874) geupeucaya jih jeuet keu syahbanda. Lé Sultan keu jih geujôk wilayah kuasa di dairah Tibang ngon dudoe geulakab ngon nan Panglima Tibang atawa gla Teuku Panglima Maha Raja Tibang Muhammad.

Tibang meukhianat keu Acèh bak watèe jih geutunyok lé Sultan keu pimpin saboh utôsan nanggroë u Riau. Meukeusud utôsan nyan nakeuh jak meurundéng ngon Beulanda di Riau, bah awak Beulanda nyan jitém jak u Acèh bak buleuën 12 thôn 1872. Dari Riau Tibang jijak lom u Singapura keu jak meurumpok konsul Amirika, Itali ngon Turki. Ôseuha utôsan Acèh nyang jipimpin lé Tibang nyan jiteupeue lé Beulanda, peukara nyan keuh jeuet laju jipeusigra Beulanda jak Seurang Aceh bak buleuën Lhèe thôn 1873.

Lam prang Acèh sampoë thôn 1879 Tibang na di Acèh sampoë keu jih geupeujôk saboh buët la'én jak pimpin utôsan Acèh u luwa nanggroë, tapi trôh keudéh u luwa Tibang meukhianat ngon meubalék arah jitamong lam teuntra Beulanda jak seurang Acèh. Buet khianat nyankeuh nyang that geuingat lé ureuëng Acèh sampoë uroë nyoë seubagoë khianat nyang paléng bahaya lam seujarah Acèh.