Idul Fitri

Nibak Wikipedia
Idul Fitri
Nan raseumi Eid, Eid ul-Fitr (bahsa Arab: عيد الفطر‎)
Nan la'én Uroe Raya Idul Fitri, Hari Lebaran (Indônèsia); Uroe Raya Puasa, Hari Lebaran (Malaysia); Riyoyo, Ngaidul Fitri (Jawa); Boboran Siyam (Sunda); Shemai Eid (Bangladèsh); Ramazan Bayramı (Turki)
Geupeurayek lé Ureueng Islam
Jeunèh Uroe pré agama
Makna Geutanda bak akhé buleuen Ramadhan
Uroe 1 Syawwal
Buet Seumayang Uroe Raya Idul Fitri

Idul Fitri (bahsa Arab: عيد الفطر‘Īdul-Fiṭr) nakeuh uroe raya ureueng Islam nyang rhöt bak uroe 1 Syawwal lam thôn Hijriyah. Uroe Idul Fitri rhöt bak uroe nyang bida-bida lam tiep-tiep thôn saweueb geuhètong bak trép leumah buleuen di langèt. Cara peuteuntèe uroe 1 Syawwal pih bida, saweub nyan na ureueng Islam nyang peurayek uroe Idul Fitri bak uroe Masehi nyang bida.

Seumayang uroë raya[peusaneut | peusaneut asai]

Uroë Raya Puasa atawa Idul Fitri nakeuh tanda akhé nibak buleuën puasa Ramadhan. Bak uroë raya puasa phôn nakeuh geupubuët seumayang uroë raya nyang biasajih geupubuët bak tanoh lapang atawa bak meuseujid. Hukôm seumayang uroë raya nyoë nakeuh sunnat mu'akkad. Yôh goh lom seumayang uroë raya ureuëng Iseulam geuteukeubi teuleubèh dilèë, watèë takeubijih mulai jilôp mata uroë bak seupôt uroë raya sampoë hat geudong imeum bak mihrab keuneuk seumayang uroë raya. Takeubi nakeuh lagèë nyoë:

Arab Latin Teujeumah
الله أكبر الله أكبر الله أكبر Allahu akbar, Allahu akbar, Allahu akbar Allah Maha Rayek, Allah Maha Rayek, Allah Maha Rayek
لا إله إلا ال la ilaha illa Allah Hana Tuhan sila'én Allah
الله أكبر الله أكبر Allahu akbar, Allahu akbar Allah Maha Rayek, Allah Maha Rayek
ولله الحمد wa li-illahi al-hamd Sigala pujoë cit keu Allah.

Takeubi mulai geukheun atawa geubaca watèë away buleuën Syawwal.

Atôran[peusaneut | peusaneut asai]

Lam hay seumayang uroë raya, man duwa seumayang uroë raya puasa ngon uroë raya haji nyan saban cara pubuëtjih, keucuali na padum-padum peukara nyang meubida lagèë nyang akan geupeugah u keuë.

Lagèë nyang ka tatupeuë, hukôm seumayang uroë raya nakeuh sunat mu'akkad, areutijih seumayang nyoë geupeugalak bak tapubuët. Nabi Muhammad saw. sabé na geupubuët seumayang nyoë. Saweuëb nyankeuh meukrôh tatinggay, kureuëng gèt meunyo hana tapubuët. Sunat lam bhah seumayang uroë raya nyoë nakeuh sunat 'in geupeunan, meukeusudjih sunat ateuëh tiëp ureuëng Iseulam.

Seumayang nyoë sunat keu mandum ureuëng, keu ureuëng di gampông, lam ranto atawa musafir, ureuëng meurdèhka, lamiët, ureuëng agam, ureuëng inong, atawa bah that pih darè.

Seumayang nyoë jeuët tapubuët sidroë-droë atawa ramè-ramè (meujama'ah). Nyang leubèh gèt tapubuët meujama'ah. Saweuëb na sunat baca khutbah uroë raya, meunyo taseumayang sidroë hana baca khutbah. Ngon na lom hikeumah la'én meunyo seumayang ramè-ramè.

Watèë[peusaneut | peusaneut asai]

Seumayang nyoë tapubuët bak watèë beungoh uroë raya 'oh lheuëh jiteubiët mata uroë sampoë jitamong watèë seumayang luhô. Teuma sunat tapubuët bak watèë kira-kira ka manyang mata uroë 'oh situmbak (poh-poh 8 atawa leubèh). Meunyo bak seumayang uroë raya puasa sunat beu teulat bacut, mangat luwah watèë keu bôh jakeuët fitrah. Bak seumayang uroë raya haji sunat beu away lom bacut supaya luwah watèë untôk sië kureubeuën ngon tabagi siëjih.

Cara peubuët[peusaneut | peusaneut asai]

Seumayang uroë raya nyan na duwa raka'at, atôran seumayangjih saban lagèë seumayang nyang la'én. Teuma nyang na bida bacut nakeuh seumayang nyoë na meutamah takeubi (teukeubi) 'oh lheuëh dô'a iftitah, yôh goh lom ta baca ta'awwudz (kheun a'uzubillah) ngon Surat Al-Fatihah. Bak raka'at phôn tujôh go, sila'én takbiratul ihram (teukeubi phôn tamong seumayang). Bak raka'at nyang keu duwa limong go, sila'én takeubi beudoh keu raka'at keuduwa nyan.

Lam tiëp-tiëp lheuëh kheun fatihah, sunat ta kheun surat-surat paneuëk nyang na lam Kureu'an. Teuma leubèh gèt takheun bak raka'at phôn surat Qaf atawa Surat Al-A'la, jeuët chit Surat Al-Kafirun. Meunyo bak raka'at keu duwa ta kheun Surat Al-Qamar atawa Surat Al-Ghasyiah, teuma jeuët lom Surat Al-Ikhlash (Qul-hu). 

Khutubah[peusaneut | peusaneut asai]

Oh lheuëh seumayang uroë raya, geusambông laju ngon khutubah uroë raya. Na duwa khutubah, khutubah phôn ngon khutubah nyang keuduwa. Khutubah nyoë sunat meunyo bak seumayang ramè-ramè. Meunyo meunan, khutubah seumayang uroë raya nyoë hana sunat bak ureuëng seumayang sidroë atawa bak jama'ah seumayang ureuëng inong, keucuali meunyo nyang ba khutubah nyan buët ureuëng agam, nyan kakeuh jeuët lagèë nyan.

Khutubah nyoë saban lagèë khutubah uroë jumeu'at, bida bacut khutubah jumeu'at yôh goh lom seumayang, teuma meunyo bak khutubah uroë raya oh lheuëh seumayang. Bak away-away khutubah phôn, khatib (ureuëng nyang ba khutubah) sunat geukheun takeubi sikureuëng go, bak khutubah keuduwa tujôh go. Hay nyang geupeugah lam khutubah uroë raya puasa nakeuh masalah jakeuët fitrah atawa la'én nyang peunténg-peunténg. Lam khutubah uroë raya haji geupeugalak peugah bhah hukôm kureubeuën. 

Eu cit[peusaneut | peusaneut asai]