Basa Acèh

Nibak Wikipedia
Basa Acèh بهسا اچيه
Geunguy di Indonesia
Da'irah Acèh
Jumulah peunutô 3.500.000 (2000)[1]  (hana meujan)
Peureudèë bahsa
Austronesia
  • Melayu-Polinesia (MP)
    • MP Inti
      • Melayu-Sumbawa
        • Chamic
          • Basa Acèh بهسا اچيه
Kode-kode bahsa
ISO 639-3 ace
Dapeuta bahsa
 
 

Basa Acèh (بهسا اچيه), nakeuh saboh basa nyang na di Acèh, keucuali padum-padum boh wilayah, lagèë Acèh Tamiang, Bener Meriah, Acèh Teungoh, Gayo Lues, Acèh Teunggara, Acèh Singkil ngön Simeuluë.[2]

Nè atawa asai usui[peusaneut | peusaneut asai]

Basa Acèh nyoe hana nyang bit - bit teupeue panè asai usui ngön pat asaijih. Teuma nibak nyan, linguis (ureueng nyang meurunoe nè basa) Acèh that nit. Bah pih meunan, jinoe ka na cit hasé ureueng geuteuliti pasai basa Aceh nyoe, padum boh teori geukheun nè basa Acèh nakeuh nibak tanoh Champa nyang taturi deungön Vietnam teungoh ngön tunong jinoe. Geupeuna teori nyan sabab struktur bahsa Cham that meuhi ngön basa Acèh bah pih ka trép meupisah nibak maseng basa nyan. Nibak nyan, ahli-ahli bahsa Austronesia jinoe geupeutamong basa Acèh lam cabeueng basa Acèh-Chamic nyang nakeuh cabeueng di basa Malayo-Polynèsia Inti nyang nakeuh cabeueng cit di rumpun bahsa Malayo-Polynèsia nyang nakeuh cabeueng cit di rumpun bahsa Austronèsia. Nibak nyan, rumpun basa Acèh-Chamic na meuhubông cit ubé 70% kira jih ngön basa Moken nyang geumarit le sukèe Moken nyang tinggai di pulo-pulo panté timu la'ot Andaman di Thailand ngön pulo-pulo Mergui di ujông tunong Myanmar.[3]

Lugat[peusaneut | peusaneut asai]

La'én dairah atawa wilayah, meula'én cit lugat bahsa Acèh. Lagèë lugat bahsa Acèh di Acèh Rayek meubida ngön lugat nyang na di Pidië atawa di Kabupatèn Bireuen, meunankeuh miseujih.

Teuma bahsa Acèh nyang standart nakeuh bahsa nyang na geu marit atawa geu meututô lé masyarakat di dairah Acèh Barôh. Meubida bahsa teuntè jeuët keu bida meuphôm. Miseuë tutô 'Barôh', lam ladôm dairah Acèh Rayeuk areuti jih miyeup (bahsa Èndônèsiya; bawah), tapi meunyoë di dairah Pidië 'Barôh' meukuseud jih lawan tunong (bahsa Èndônèsiya; selatan). Meunan umpama.

Na ladôm dairah nyang meu bida laku tutô ret ta kalon cara tutô, na nyang baca harah R (Èr) deungon jeulah, na cit nyang lagè meujampu antara harah G ngon R. Miseuë jih tutô Baroë, na nyang kheuën Baroë, na chit nyang peugah Baghroë lagè nyang na ladôm di dairah Idi, Peureulak, Garôt Pidië atawa dairah la'én.

Sastra[peusaneut | peusaneut asai]

Bahsa Acèh nyoë na cit geumeututô lam beuntuk sya'é, pantôn, Hikayat atawa calitra. Hadih Maja nakeuh saboh beuntuk pantôn nasihat, asoëjih teuntang peukara-peukara haba peuingat nyang meunyangkôt hay siuroë-uroë.

Ijaan Basa Acèh[peusaneut | peusaneut asai]

Ijaan bahsa Acèh nyang geungui jinoe nakeuh ijaan nyang ka lheueh meupadum gö peusampôreuna. Rab saban ngön ijaan bahsa Indônèsia syit nyang ka meupadum gö geuseubarô keulayi.[4]

Alphabet[peusaneut | peusaneut asai]

Vokal[peusaneut | peusaneut asai]

A 'A E 'E È É Ë I 'I O 'O Ö Ô U 'U
Diftong
EU EUË 'UË

Konsonan[peusaneut | peusaneut asai]

B C D G H J K L M N P R S T W Y
Diftong
Bh Bl Br
Ch Cr
Dh Dr
Gh Gl Gr
Jh Jl Jr
Kh Kl Kr
lh
Mb Mp
Nc Nd Ng
Nj Ny
Ph Pl Pr
Rh
Sh Sr
Th Tr
Tritong
  • Ndr
  • Ngg
  • Nyh

Ne[peusaneut | peusaneut asai]

  1. ^ "Aceh".  Teks " Ethnologue " akan diabaikan (bantuan);
  2. ^ "::Nanggroe Aceh Darussalam::". Diarsipkan dari versi asli tanggal August 27, 2015. Diakses tanggal September 22, 2015. 
  3. ^ https://aceh.tribunnews.com/2017/10/18/jejak-proto-austronesia-dalam-bahasa-aceh
  4. ^ Mengenal Pembentukan Imbuhan Affixes dalam bahasa Aceh

Eu Cit[peusaneut | peusaneut asai]

Neubeuët lom nibak[peusaneut | peusaneut asai]

Peunawôt luwa[peusaneut | peusaneut asai]