Pulo Diwa: Bida antara revisi

Nibak Wikipedia
Konten dihapus Konten ditambahkan
HerculeBot (marit | peuneugöt)
b bot Menambah {{Commonscat|Maldives}}
LonNyoe (marit | peuneugöt)
Tidak ada ringkasan suntingan
Baréh 1: Baréh 1:
{{Maladewa infobox}}
'''Maladewa''' nakeuh saboh neugara nyang na di kawasan [[Asia Seulatan]].
[[File:Sunset in the Maldives.jpg|thumb|left|Matauroë lôb di Maladewa]]
{{Commonscat|Maldives}}
'''Republik Maladewa''' nakeuh saboh [[Pulo-pulo|neugara pulo-pulo]] nyang na nibak kawan [[atol]] (saboh pulo kareuëng nyang geukeuliléng saboh [[laguna]]) di [[La'ôt Hindia]]. Neuduëk Maladewa blah rot tunong-barat daya [[India]], keunira 700 km blah rot barat daya [[Srilanka]]. Neugara nyoe na 26 atol nyang geubagi jeuet keu 20 atol administratif ngon sabëoh banda.


Neugara nyoe nakeuh neugara ngon [[populasi]] ngon luwah paléng ubeut di [[Asia|kawasan Asia]].<ref name="mal1"/> Manyang meurata muka tanoh di Maladewa nakeuh 1.5 metè di ateueh muka ië la'ôt, meunan keuh jeuet neugara nyoe seubagoë neugara nyang paléng meuyub di dônya. <ref name="mal1"/> Puncak paléng manyang di Maladewa cit 2.3 metè di ateueh muka ië la'ôt, meunan keuh neugara nyoe geuturi keu neugara ngon puncak paléng meuyub di dônya.<ref name="mal1">[http://www.saarc-sadkn.org/countries/maldives/country_profile.aspx Maldives Disaster Knowledge Network. Country Profile:Maldives. 2009.] Diakses 30 Desember 2011.</ref>

Ekonomi neugara Maladewa meugantung bak duwa boh bideuëng utama, [[pariwisata]] ngon eungkôt.<ref name="mal2"/> Neugara nyoe that geuthèe ngon le panté nyang that lagak ngon ceudah ngon alam meuyub la'ôt nyang that hayeuë. Na ± 700.000 ureuëng meulancong teuka keunan bak tiep thôn.<ref name="mal2"/> Ngon bideuëng meudrop ngon neuolah eungkôt mantong ka jeuet Maladewa keu salah saboh neugara nyang neu ekspor eungkôt u padum-padum boh neugara Asia ngon Iërupa.<ref name="mal2">[http://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/5476.htm US Department of State. Background Note: Maldives. 7 April 2011] Diakses 30 Desember 2011.</ref>

== Tarèh ==
Tarèh awai neugara nyoe hana soe teupuë kiban nyang pasti. Bak saboh peuneugah geupeugah, sidroë pangran ''Sinhalese'' (Indo-Aryan) nyang nan gobnyan KoiMale meusareuëng ngon binoë gobnyan, sidroë putroë dari Raja [[Srilanka]], di Maladewa ngon geuduëk laju disinan jeuet keu sôleutan phôn nanggroë nyan.<ref name="mal2"/> Lam padum-padum abad lheueh nyan pulo-pulo geukunjông lé ureuëng meula'ôt dari Arab ngon India. Bak keu-16, bansa [[Portugéh]] teuka keunan geujajag pulo-pulo nyan na trép 15 thôn (1558-73) dudoë teuma geucok pulang lé Muhammad Thakurufar Al-Azam.<ref name="mal2"/>

Thôn 1887 sampoë meurdéka Maladewa bak 26 uroë buleuën 6 thôn 1965, neugara jeuet keu beunagi dari wali nanggroë [[Inggréh]]. Dari thôn 1153 sampoë 1968, neugara nyoe nakeuh saboh keurajeuën Islam nyang bibeuëh.<ref name="mal2"/> Lheuëh neupulang lé Inggréh neugara keurajeuën nyan cit geupeutheun lam lhèe thôn lheuë nyan geugantoë jeuet keu republik.<ref name="mal2"/>

Na padum-padum boh keujadian musibah di pulo-pulo nyan diantarajih geulumbang raya nyang ngop meupadum boh pulo bak buleuën 4 thôn 1987.<ref name="mal2"/> Bak akhé buleuën 12 thôn 2004, [[tsunami]] [[La'ôt Hindia]] trôh cit keunan padum-padum boh pulo ngon ka meujampu mata ië tabeuë, hancô dum rumoh, tanoh ngon keueneubah ië tanoh.<ref name="mal2"/>

== Ureuëng duëk ==
Ureuëng duëk Maladewa geukheun ureuëng ''[[Divehi]]''.<ref name="mal4"/> Awak nyan geupeunan neugara nyan ngon ''Divehi rājje'' nyang meuma'na ''Keurajeuën Pulo''.<ref name="mal4"/> Lam èleumèe seunurat bansa ([[etnografi]]), ureuëng Divehi geuweuëk lam lhèe boh keulompok, nyang utama bakeuh ureuëng duëk di ''IhavandippuỊu'' (Haa Alif) sampoë ''Haddummati'' (Laamu), keulompok tunongn Maladewa nyang geuduëk lam lhèe tiga atol palèng tunong di [[ekuator]], ngon ureuëng duëk Minicoy nyang geuduëk bak pulo sipanyang 10 km dimeuyub ceuë administrasi [[India]].<ref name="mal4">[http://www.maldives-ethnography.com/ Culture Summary by:Xavier Romero-Frías. Maldives - Ethnography.], Diakses pada 30 Desember 2011.</ref> Dari sukèe aneuk bansa, ureuëng duëk di Maladewa geubagi 4, nakeuh [[Sinhalese]], [[Dravida|Bangsa Dravida]], [[Bansa Arab]], ngon [[Bansa Afrika]] meukulét itam. Cit na duwa bansa nyang paléng dit di neugara nyan nakeuh [[Bansa Indian]].<ref name="mal3"/>

== Ekonomi ==
[[Berkas:Maldives 01368.JPG|thumb|right|240px|Maladewa]]
[[File:Malosmadulu Atolls, Maldives.jpg|thumb|right|240px| Gamba satelit dari Atol Malhosmadulhu.]]
[[File:Doni aux Maldives cropped.jpg|thumb|right|240px|Peukakaih meula'ôt tradisional di Maladewa]]

La'én nibak bideuëng pariwisata nyang jeuet keu pangkai utama ekonomi Maladewa, buët ekspor eungkôt pa'ak nakeuh jeuet cit salah saboh wasé utama neugara nyan.<ref name="mal2"/> Dum 90% dari total hasé eungkôt nyang geuekspor lé Maladewa nakeuh eungkôt pa'ak basah, pa'ak thô, pa'ak leupië, pa'ak masén ngon pa'ak kaléng.<ref name="mal2"/>

Lam bideuëng meuneugoë, tanoh Maladewa hana that basoë jeuet kau hasé meuneugoë dineugara nyan that kureuëng, cit na bak u, pisang, keuladi, ngon bawang nyang jeuet timoh di sinan. Peujeuet keuh that le macam dabeuëh peunajôh neuimpor dari luwa nanggroë.<ref name="mal2"/>

Industri di neugara nyoe nakeuh peugot kapai, buët jaroë, peugot eungkôt kaléng, produksi pipa [[PVC]], [[sabôn]], [[meubel]], ngon produk peunajôh.<ref name="mal2"/> Neugara nyang neu meuhubông ngon Maladewa lam bideuëng ekonomi nakeuh [[Jeupang]], [[Srilanka]], [[Thailand]], ngon Amerika Serikat.<ref name="mal3">[http://www.atlapedia.com/online/countries/maldives.htm Atlapedia Online. Republic of Maldives.] Diakses 30 Desember 2011.</ref>

== Peumerèntah ==
=== Beunagi wilayah ===
Maladewa na 7 provinsi nyang maséng-maséng na nibak divisi administrasi, (nang nanggroë [[Malé]] nakeuh divisi nyang peumerèntah meudông keudroë):
# [[Provinsi Mathi-Uthuru]]; nakeuh [[Atol Haa Alif]], [[Atol Haa Dhaalu]] ngon [[Atol Shaviyani]].
# [[Provinsi Uthuru]]; nakeuh [[Atol Noonu]], [[Atol Raa]], [[Atol Baa]] ngon [[Atol Lhaviyani]].
# [[Provinsi Medhu-Uthuru]]; nakeuh [[Atol Kaafu]], [[Atol Alifu Alifu]], [[Atol Alifu Dhaalu]] dan [[Atol Vaavu]]
# [[Provinsi Medhu]]; nakeuh [[Atol Meemu]], [[Atol Faafu]] ngon [[Atol Dhaalu]].
# [[Provinsi Medhu-Dhekunu]]; nakeuh [[Atol Thaa]] ngon [[Atol Laamu]].
# [[Provinsi Mathi-Dhekunu]]; nakeuh [[Atol Gaafu Alifu]] ngon [[Atol Gaafu Dhaalu]].
# [[Provinsi Dhekunu]]; nakeuh [[Gnaviyani Atol]] ngon [[Addu|Banda Addu]].

== Nyang ganjé di Maladewa ==
* Maladewa meuhasé geucitak saboh rekor seumeunom ([[scuba diving]]) thôn 2006 lam hai jumeulah ureuëng meunom nyang paléng le lam sigo nom, ngon jumeulah ureuëng na 958 nyang geutrôn lam ië sigo trôn. Rekor nyoë geucok teuma lé [[Indônèsia]] thôn 2009.
* Maladewa nakeuh neugara phôn nyang neubuka duta di dônya maya (virtual)[[Second Life]] bak 22 uroë buleuën 5 thôn 2007.<ref>[url=http://technology.timesonline.co.uk/tol/news/tech_and_web/article1832158.ece |title=Tiny island nation opens the first real embassy in virtual world |date=2007-05-27</ref><ref>[url=http://www.foreign.gov.mv/v3/?p=news&view=sep&nid=123 |title=Maldives Unveils Worlds First Virtual Embassy |publisher= Ministry of Foreign Affairs |date=2007-05-22]</ref>
* Maladewa nakeuh neugara nyang phôn that neupeugot duëk pakat kabinèt di meuyub ië. Duëk pakat kabinèt nyan geupimpén langsông lé presiden [[Mohamed Nasheed]]. Lam duëk pakat nyan, presiden, waki presiden, ngon meuntroë geu bôh tandajaroë saboh sarakata nyang meukeusud ngon tujuan neupeugot neubuët global keu meu ubah ikeulim di keuë Konferensi Ikeulim PBB di [[Kopenhagen]]. Duëk pakat nyan nakeuh salah saboh beunagi nibak kampanye raya lé "international environmental NGO 350.org".<ref>[http://www.maldivesinfo.gov.mv/home/files/news.php?id_news=1096 World’s first ever underwater cabinet meeting concludes in the Maldives]</ref>

== Neu eu cit ==
* [http://www.holidayholiday.info/maldives/ '''Pariwisata Maladewa''']
* [http://www.maldivesonlineguide.com/ Maladewa]
* [http://www.maldivesinfo.gov.mv/ Situs resmi]
* [http://www.presidencymaldives.gov.mv/v3/index.phtml Situs resmi Kepresidenan]
* [http://www.visitmaldives.com/ Situs resmi pariwisata]

== Hubông luwa ==
{{reflist}}

{{Commonscat|Maldives}}
[[Kategori:Maladewa| ]]
[[Kawan:Asia Seulatan]]
[[Kawan:Asia Seulatan]]

Geunantoë tiëp 13 Buleuen Limöng 2013 16.50

ދިވެހިރާއްޖޭގެ ޖުމްހޫރިއްޔާ
(Dhivehi Raa'jeyge Jumhooriyya)
Alam Lambang
Lagu bansa: Qaumii salaam
"Kehormatan Negara"

Lokasi Maldives
Nang nanggroeMalé
Bahsa raseumi Divehi
Peumeurintahan Republik presidensiil
 -  Presiden Mohammed Waheed Hassan
 -  Wakil Presiden Mohammed Waheed Deen
Merdeka
 -  Kerajaan Inggris 26 Juli 1965 
Luwaih
 -  Total 115 km2 (keu-206)
 -  Ie (%) ≈100% (tanoh karap hana)
Ureueng duek
 -  Keunira Juli 2011 394,999(est.)[1] (ke-175)
 -  Peunadat 10,036.9/km2 (ke-11)
PDB (KKB) Perkiraan 2011
 -  Total $2.931 miliar[2] 
 -  Per kapita $9,005[2] (ke-87)
PDB (nominal) Perkiraan 2011
 -  Total $2.062 miliar[2] 
 -  Per kapita $6,336[2] 
Pèng Rufiyaa Maladewa (MVR)
Zona watee (UTC+5)
Rot me kandran kanan
Kode Internet .mv
Kode teulipon 960
Matauroë lôb di Maladewa

Republik Maladewa nakeuh saboh neugara pulo-pulo nyang na nibak kawan atol (saboh pulo kareuëng nyang geukeuliléng saboh laguna) di La'ôt Hindia. Neuduëk Maladewa blah rot tunong-barat daya India, keunira 700 km blah rot barat daya Srilanka. Neugara nyoe na 26 atol nyang geubagi jeuet keu 20 atol administratif ngon sabëoh banda.

Neugara nyoe nakeuh neugara ngon populasi ngon luwah paléng ubeut di kawasan Asia.[3] Manyang meurata muka tanoh di Maladewa nakeuh 1.5 metè di ateueh muka ië la'ôt, meunan keuh jeuet neugara nyoe seubagoë neugara nyang paléng meuyub di dônya. [3] Puncak paléng manyang di Maladewa cit 2.3 metè di ateueh muka ië la'ôt, meunan keuh neugara nyoe geuturi keu neugara ngon puncak paléng meuyub di dônya.[3]

Ekonomi neugara Maladewa meugantung bak duwa boh bideuëng utama, pariwisata ngon eungkôt.[4] Neugara nyoe that geuthèe ngon le panté nyang that lagak ngon ceudah ngon alam meuyub la'ôt nyang that hayeuë. Na ± 700.000 ureuëng meulancong teuka keunan bak tiep thôn.[4] Ngon bideuëng meudrop ngon neuolah eungkôt mantong ka jeuet Maladewa keu salah saboh neugara nyang neu ekspor eungkôt u padum-padum boh neugara Asia ngon Iërupa.[4]

Tarèh

Tarèh awai neugara nyoe hana soe teupuë kiban nyang pasti. Bak saboh peuneugah geupeugah, sidroë pangran Sinhalese (Indo-Aryan) nyang nan gobnyan KoiMale meusareuëng ngon binoë gobnyan, sidroë putroë dari Raja Srilanka, di Maladewa ngon geuduëk laju disinan jeuet keu sôleutan phôn nanggroë nyan.[4] Lam padum-padum abad lheueh nyan pulo-pulo geukunjông lé ureuëng meula'ôt dari Arab ngon India. Bak keu-16, bansa Portugéh teuka keunan geujajag pulo-pulo nyan na trép 15 thôn (1558-73) dudoë teuma geucok pulang lé Muhammad Thakurufar Al-Azam.[4]

Thôn 1887 sampoë meurdéka Maladewa bak 26 uroë buleuën 6 thôn 1965, neugara jeuet keu beunagi dari wali nanggroë Inggréh. Dari thôn 1153 sampoë 1968, neugara nyoe nakeuh saboh keurajeuën Islam nyang bibeuëh.[4] Lheuëh neupulang lé Inggréh neugara keurajeuën nyan cit geupeutheun lam lhèe thôn lheuë nyan geugantoë jeuet keu republik.[4]

Na padum-padum boh keujadian musibah di pulo-pulo nyan diantarajih geulumbang raya nyang ngop meupadum boh pulo bak buleuën 4 thôn 1987.[4] Bak akhé buleuën 12 thôn 2004, tsunami La'ôt Hindia trôh cit keunan padum-padum boh pulo ngon ka meujampu mata ië tabeuë, hancô dum rumoh, tanoh ngon keueneubah ië tanoh.[4]

Ureuëng duëk

Ureuëng duëk Maladewa geukheun ureuëng Divehi.[5] Awak nyan geupeunan neugara nyan ngon Divehi rājje nyang meuma'na Keurajeuën Pulo.[5] Lam èleumèe seunurat bansa (etnografi), ureuëng Divehi geuweuëk lam lhèe boh keulompok, nyang utama bakeuh ureuëng duëk di IhavandippuỊu (Haa Alif) sampoë Haddummati (Laamu), keulompok tunongn Maladewa nyang geuduëk lam lhèe tiga atol palèng tunong di ekuator, ngon ureuëng duëk Minicoy nyang geuduëk bak pulo sipanyang 10 km dimeuyub ceuë administrasi India.[5] Dari sukèe aneuk bansa, ureuëng duëk di Maladewa geubagi 4, nakeuh Sinhalese, Bangsa Dravida, Bansa Arab, ngon Bansa Afrika meukulét itam. Cit na duwa bansa nyang paléng dit di neugara nyan nakeuh Bansa Indian.[6]

Ekonomi

Maladewa
Gamba satelit dari Atol Malhosmadulhu.
Peukakaih meula'ôt tradisional di Maladewa

La'én nibak bideuëng pariwisata nyang jeuet keu pangkai utama ekonomi Maladewa, buët ekspor eungkôt pa'ak nakeuh jeuet cit salah saboh wasé utama neugara nyan.[4] Dum 90% dari total hasé eungkôt nyang geuekspor lé Maladewa nakeuh eungkôt pa'ak basah, pa'ak thô, pa'ak leupië, pa'ak masén ngon pa'ak kaléng.[4]

Lam bideuëng meuneugoë, tanoh Maladewa hana that basoë jeuet kau hasé meuneugoë dineugara nyan that kureuëng, cit na bak u, pisang, keuladi, ngon bawang nyang jeuet timoh di sinan. Peujeuet keuh that le macam dabeuëh peunajôh neuimpor dari luwa nanggroë.[4]

Industri di neugara nyoe nakeuh peugot kapai, buët jaroë, peugot eungkôt kaléng, produksi pipa PVC, sabôn, meubel, ngon produk peunajôh.[4] Neugara nyang neu meuhubông ngon Maladewa lam bideuëng ekonomi nakeuh Jeupang, Srilanka, Thailand, ngon Amerika Serikat.[6]

Peumerèntah

Beunagi wilayah

Maladewa na 7 provinsi nyang maséng-maséng na nibak divisi administrasi, (nang nanggroë Malé nakeuh divisi nyang peumerèntah meudông keudroë):

  1. Provinsi Mathi-Uthuru; nakeuh Atol Haa Alif, Atol Haa Dhaalu ngon Atol Shaviyani.
  2. Provinsi Uthuru; nakeuh Atol Noonu, Atol Raa, Atol Baa ngon Atol Lhaviyani.
  3. Provinsi Medhu-Uthuru; nakeuh Atol Kaafu, Atol Alifu Alifu, Atol Alifu Dhaalu dan Atol Vaavu
  4. Provinsi Medhu; nakeuh Atol Meemu, Atol Faafu ngon Atol Dhaalu.
  5. Provinsi Medhu-Dhekunu; nakeuh Atol Thaa ngon Atol Laamu.
  6. Provinsi Mathi-Dhekunu; nakeuh Atol Gaafu Alifu ngon Atol Gaafu Dhaalu.
  7. Provinsi Dhekunu; nakeuh Gnaviyani Atol ngon Banda Addu.

Nyang ganjé di Maladewa

  • Maladewa meuhasé geucitak saboh rekor seumeunom (scuba diving) thôn 2006 lam hai jumeulah ureuëng meunom nyang paléng le lam sigo nom, ngon jumeulah ureuëng na 958 nyang geutrôn lam ië sigo trôn. Rekor nyoë geucok teuma lé Indônèsia thôn 2009.
  • Maladewa nakeuh neugara phôn nyang neubuka duta di dônya maya (virtual)Second Life bak 22 uroë buleuën 5 thôn 2007.[7][8]
  • Maladewa nakeuh neugara nyang phôn that neupeugot duëk pakat kabinèt di meuyub ië. Duëk pakat kabinèt nyan geupimpén langsông lé presiden Mohamed Nasheed. Lam duëk pakat nyan, presiden, waki presiden, ngon meuntroë geu bôh tandajaroë saboh sarakata nyang meukeusud ngon tujuan neupeugot neubuët global keu meu ubah ikeulim di keuë Konferensi Ikeulim PBB di Kopenhagen. Duëk pakat nyan nakeuh salah saboh beunagi nibak kampanye raya lé "international environmental NGO 350.org".[9]

Neu eu cit

Hubông luwa

  1. ^ "CIA Factbook". 
  2. ^ a b c d "Maldives". International Monetary Fund. Diakses tanggal 21 April 2011. 
  3. ^ a b c Maldives Disaster Knowledge Network. Country Profile:Maldives. 2009. Diakses 30 Desember 2011.
  4. ^ a b c d e f g h i j k l m US Department of State. Background Note: Maldives. 7 April 2011 Diakses 30 Desember 2011.
  5. ^ a b c Culture Summary by:Xavier Romero-Frías. Maldives - Ethnography., Diakses pada 30 Desember 2011.
  6. ^ a b Atlapedia Online. Republic of Maldives. Diakses 30 Desember 2011.
  7. ^ [url=http://technology.timesonline.co.uk/tol/news/tech_and_web/article1832158.ece |title=Tiny island nation opens the first real embassy in virtual world |date=2007-05-27
  8. ^ [url=http://www.foreign.gov.mv/v3/?p=news&view=sep&nid=123 |title=Maldives Unveils Worlds First Virtual Embassy |publisher= Ministry of Foreign Affairs |date=2007-05-22]
  9. ^ World’s first ever underwater cabinet meeting concludes in the Maldives