Eu ne keu Kabupatèn Acèh Rayek

{{dati2
|nama               = Kabupaten Aceh Besar
|propinsi           = [[Aceh]]
|ibukota            = [[Kota Jantho, Aceh Besar|Kota Jantho]]
|luas               = 2686
|penduduk           = 310811
|penduduktahun      = <ref>http://www.nad.go.id/uploadfiles/PENDUDUK/PENDUDUKBULANJUNI_08.pdf{{Dead link|date=September 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref>
|kepadatan          = 116
|kecamatan          = 23
|kelurahan          = 592
|kodearea           = 0651
|motto              =
|lambang            = [[Beureukaih:Lambang Kabupaten Aceh Besar.png|150px]]
|peta               = [[Beureukaih:Lokasi Aceh Kabupaten Aceh Besar.svg|300px]]
|koordinat          = {{coord|5.3672|95.5312|region:ID_type:city}}
| dau               = Rp. 618.323.628.000.-
| dauref            = (2013)<ref>{{cite web|url=http://www.djpk.depkeu.go.id/regulation/27/tahun/2013/bulan/02/tanggal/04/id/873/|title=Perpres No. 10 Tahun 2013|date=2013-02-04|accessdate=2013-02-15|archivedate=2013-02-14|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130214064515/http://www.djpk.depkeu.go.id/regulation/27/tahun/2013/bulan/02/tanggal/04/id/873}}</ref>
|dasar hukum        = UURI Nomor 7 Tahun 1956
|tanggal            =
|kepala daerah      = [[Bupati]]
|nama kepala daerah = [[Mukhlis Basyah]]
|web                = http://www.acehbesarkab.go.id/
}}

{{coor title dm|5|22|N|95|30|E|region:ID-AC_type:adm2nd|display=title}}

'''Acèh Rayek''' nakeuh saboh kabupatèn nyang na di [[Acèh]]. Nang nanggroë Acèh Rayek nakeuh [[Janthoë]] nyang wilayahjih toë ngon [[gunong Seulawah Agam]]. Dilee nang nanggroëjih nakeuh [[Banda Acèh]]. 'Oh watèë geupeusah [[Banda Acèh]] jeuët keu nang nanggroë propinsi, nang nanggroë Acèh Rayek geupinah u Janthoë trôk 'an jinoë.

== Bumoë ==
Aceh Rayek meuceue blah barat ngon La'ot India, blah timu ngon Kabupaten Pidie, blah baroh ngon [[seulat Malaka]], [[Banda Aceh]] ngon La'ot Andaman seureuta blah tunong ngon [[Aceh Jaya]].

Na cit pulo-pulo di Acèh Rayek nyang rôh lam wilayah [[pulo Acèh]] lagèë [[pulo Peunasoë]] ngon [[pulo Breuëh]]. Kruëng nyang paléng rayek nakeuh [[Kruëng Acèh]], gunong nyang na nakeuh gunong Seulawah Agam (meuapuy), Seulawah Inong, Paroë, Kulu ngon Batèë Meucica. Uteuën nyang paléng luwah nakeuh Glé [[Ulu Masén]] nyang meusambông ngön Acèh Jaya ngön Pidie. Haba ureuëng tuha, bak uteuën nyoëkeuh mantöng na [[Sukèë Bante]] Seumileuk.

== Peumeurintahan ==
Di Kabupaten Acèh Rayek na 23 boh [[keucamatan]] nyang salah saboh wilayahjih nakeuh meupulo nyakni keucamatan [[Pulo Acèh, Acèh Rayek|Pulo Acèh]]. Ban dum gampông di Acèh Rayek meubileuëng 599 gampông ngon keulurahan na 5 boh.<ref>{{Cite web |title=Profil Aceh Besar |url=http://www.acehbesarkab.go.id/page/Profil-Aceh-Besar/ids/11 |accessdate=2013-06-18 |archivedate=2013-08-07 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130807235704/http://www.acehbesarkab.go.id/page/Profil-Aceh-Besar/ids/11 }}</ref>
* [[Baitussalam, Acèh Rayek|Baitussalam]] (13 gampông)
* [[Blang Bintang, Acèh Rayek|Blang Bintang]] (26 gampông)
* [[Darul Imarah, Acèh Rayek|Darul Imarah]] (32 gampông)
* [[Darul Kamal, Acèh Rayek|Darul Kamal]] (14 gampông)
* [[Darussalam, Acèh Rayek|Darussalam]] (29 gampông)
* [[Indra Puri, Acèh Rayek|Indra Puri]] (52 gampông)
* [[Ingin Jaya, Acèh Rayek|Ingin Jaya]] (50 gampông)
* [[Janthoë, Acèh Rayek|Janthoë]] (13 gampông)
* [[Kruëng Barôna Jaya, Acèh Rayek|Kruëng Barôna Jaya]] (12 gampông)
* [[Kuta Barô, Acèh Rayek|Kuta Barô]] (47 gampông)
* [[Kuta Cot Glië, Acèh Rayek|Kuta Cot Glië]] (32 gampông)
* [[Kuta Malaka, Acèh Rayek|Kuta Malaka]] (15 gampông)
* [[Leumbah Seulawah, Acèh Rayek|Leumbah Seulawah]] (12 gampông)
* [[Leupuëng, Acèh Rayek|Leupuëng]] (6 gampông)
* [[Lhôk Nga, Acèh Rayek|Lhôk Nga]] (28 gampông)
* [[Lhông, Acèh Rayek|Lhông]] (28 gampông)
* [[Meuseujid Raya, Acèh Rayek|Meuseujid Raya]] (13 gampông)
* [[Mon Tasiëk, Acèh Rayek|Mon Tasiëk]] (39 gampông)
* [[Peukan Bada, Acèh Rayek|Peukan Bada]] (26 gampông)
* [[Pulo Acèh, Acèh Rayek|Pulo Acèh]] (17 gampông)
* [[Seulimeum, Acèh Rayek|Seulimeum]] (47 gampông)
* [[Simpang Lhèe, Acèh Rayek|Simpang Lhèe]] (18 gampông)
* [[Suka Makmur, Acèh Rayek|Suka Makmur]] (35 gampông)

== Wisata ==

=== Wisata alam ===
[[Beureukaih:PantéUjôngPancu.JPG|jmpl|250px|Lhôk Mata Ië]]

Teumpat-teumpat ngon alam nyang ceudaih di Aceh Rayek nakeuh:
* [[Gunong Seulawah Agam]]
* Gunong Paroë
* Panté Lhok Nga
* Panté Lam Pu'uk
* Panté Ujong Batèë
* Panté Lhok Mata Ië
* Panté Lhok Mè
* Ië Seu'uëm
* Ië rhôt Suhôm di Lhôöng
* Ië rhôt Kuta Malaka
* Ië rhôt Peukan Biluy
* Waduk Keuliling di Kuta Cot Glië

=== Wisata budaya ===
[[Beureukaih:GléUjôngPancu.JPG|jmpl|ka|250px|Saboh glé di Ujông Pancu]]

Teumpat-teumpat meuseujarah di Acèh Rayek nakeuh:
* '''Musium Cut Nyak Dhiën''' dilèë nakeuh rumoh aseuli [[Cut Nyak Dhiën]]. Jinoë meuasoë dabeueh Acèh meuseujarah nyang geupeulara le peumeurintah Kabupaten Acèh Rayek. Rumoh nyang aseuli ka jitôt le Beulanda. Bagian rumoh nyang mantong aseuli nakeuh pondasijih sagay. Rumoh nyang na jinoë nakeuh rèplikajih mantöng.<ref name="budaya">{{Cite web |title=Wisata Budaya Aceh Besar di situs NAD |url=http://www.nad.go.id/index.php?option=isi&task=view&id=2630&Itemid=401 |accessdate=2011-12-12 |archivedate=2007-09-28 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070928121312/http://www.nad.go.id/index.php?option=isi&task=view&id=2630&Itemid=401 }}</ref>

* '''Meuseujid Indra Puri''' teuduek di 25 km seulatan arah u [[Midan]]. Yoh goh Islam jitamöng u Indra Puri, meuseujid nyoë nakeuh saboh kuil Hindu. 'Oh lheueh ureueng Indra Puri jitamöng Islam, kuil geu'ubah jeuët keu meuseujid. Luwah area meuseujid nakeuh 33.875 m², ngon manyang tanoh 4,8 mètè di ateueh muka la'ôt. Toë meuseujid ngon Kruëng Acèh na meu 150 mètè.<ref name="budaya"/>

* '''Kuta Indra Patra''' teuduek ± 19 km nibak Banda Aceh arah u Kruëng Raya, toë ngon Panté Ujông Batèë. Bak riwayat jameun, kuta nyoe geupeudong bak masa yoh goh Islam jitamong u Acèh, nyang masa nyan nakeuh masa keurajeun Hindu, Keurajeun Indra Patra. Na cit riwayat nyang kheun kuta nyoe geupeudong bak masa Keurajeun Acèh Darussalam lam useuha meutheun nibak seurangan [[Portugéh]]. Kuta nyoë rayek that manfaatjih yôh jameun [[Sultan Iskandar Muda]] nyang aseuka la'ôtgeuh, bak watèë nyan, geupimpin lé [[Laksamana Malahayati]].<ref name="budaya"/>

* '''Makam [[Laksamana Malahayati]]''' teuduek 32 km nibak Banda Acèh. Gobnyan nakeuh sidroe [[lakseumana]] inong nyang mat kuwasa ateueh aseuka la'ôt bak masa [[Sultan Iskandar Muda]].<ref name="budaya"/>

* '''Maktab Tanoh Abèë''' na di gampông Tanoh Abèë, di barôh [[Gunong Seulawah Agam|Gunong Seulawah]]. Maktab nyoë na lam kompleks Dayah Tanoh Abèë nyang geupeudong lé keluarga Fairus nyang masa jayageuh 'oh geumat lé Syekh Abdul Wahab nyang geuturi ngon nan Teungku Chik Tanoh Abèë. Gobnyan wafeut bak 1894, ngon makam di Tanoh Abèë. Naskah (manuskrip) Dayah Tanoh Abèë mulai geupeusapat bak masa Syekh Abdul Rahim, tu nibak Syekh Abdul Wahab. Naseukah keuneulheueh geutuléh 'oh masa Syekh Muhammad Sa’id, aneuk nibak Syekh Abdul Wahab nyang wafeuet bak thon 1901 di [[Banda Acèh]], lam béncara [[Beulanda]].<ref name="budaya"/>

== Peunajôh Khaih ==
[[Beureukaih:KruëngAcèh.JPG|jmpl|ka|250px|Beundông Kruëng Acèh di Seulimeum]]

Acèh Rayek le peunajôh khaih nyang ka geuturi lé masyarakat lagèë:
* Boh puni aram
* Sië Reubôh
* Sië Tu'om
* Gulè Manok Acèh Rayek
* Gulè Biëng Acèh Rayek
* Eungkôt Paya
* Manok Crôh ôn [[teumuruy]] ngön [[seukèë]] (ayam tangkap lawét nyoë)
* La'én-la'én

== Gamba ==
<gallery>
COLLECTIE TROPENMUSEUM De Moskee van Indrapoeri in Atjeh TMnr 60012202.jpg|Meuseujid [[Indra Puri]] yôh masa [[Beulanda]]
COLLECTIE TROPENMUSEUM Riviergezicht bij Lhong Westkust van Atjeh TMnr 60038974.jpg|[[Lhông]] yôh masa [[Beulanda]]
Irigasi.jpg|Irigasi blang di [[Seulimeum]]
La'ôtUjôngPancu.jpg|La'ôt jeureunèh di [[Acèh Rayek]]
UteuënGléUjôngPancu.JPG|Uteuën di Glé Ujông Pancu
Great mosque of Jantho.jpg|Meuseujid Raya Jantho
MinaretofJanthoGreatMosque.jpg|Meunara di Meuseujid Raya Jantho
</gallery>

== Nè ==
{{reflist}}

== Peunawôt luwa ==
* http://www.acehbesarkab.go.id/


{{Aceh}}
{{Kabupatèn Acèh Rayek}}

[[Kawan:Acèh]]